ALİ ŞÎR NEVÂYÎ’NİN TÜRKÇE DİVANLARINDAKİ YAS ÂDETLERİNİN KÜLTÜR AKTARIMI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Dil, kültürü gelecek nesillere aktaran bir araçtır. Sanatkâr, içinde yaşadığı toplumun kültürünü eserinde estetik bir biçimde dile getirir. Edebî eser, kültürel mirasın tespitini yapabilmek ve mahiyetini belirleyebilmek açısından değerli bir
kaynaktır. Edebiyat araştırmalarının amaçlarından birisi de edebî eser içindeki kültürel mirası ortaya çıkarmaktır.
Canlıların canlılık vasfını yitirmesine ölüm denir. İnsan için düşünüldüğünde ruhun bedenden ayrılması yahut canın tenden ayrılmasıdır, ölüm. Şüphesiz ölüm, hayatın en hazin ve kaçınılmaz hakikatidir.
İnsanın sosyal çevresi açısından değerlendirildiğinde ölüm, kişinin bir daha geri gelmemek üzere bu dünyadan ayrılmasıdır. Bu ayrılık, onun sosyal çevresinde bir yıkıma sebep olmakta ve belli bir süre kişinin ölümünden duyulan acı geride kalanlar tarafından hissedilmektedir. Kişinin ölümünden duyulan acıyı ifade etmek için yas adı verilen törenlerde çoğu mitolojik kökenli bazı sembolik davranışlar icra edilmektedir.
Metin odaklı, kültür bağlamlı bu çalışmanın amacı Türk edebiyatının seçkin şahsiyetlerinden Ali Şîr Nevâyî’nin Türkçe divanlarında kültür mirasımızda mühim yeri olan yas âdetlerinin hangi hayal ve tasavvurlar çerçevesinde kullanıldığını açıklamaktır.